Quy trình gia công thực phẩm chức năng và các nguyên liệu sản xuất TPCN

“Thực phẩm chức năng” ngày nay đã không còn là điều xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên không phải ai cũng biết và hiểu rõ về nó. Thông qua bài viết dưới đây, Thiên Nguyên – với cương vị là nhà cung cấp nguyên liệu thực phẩm chức năng hàng đầu tại Việt Nam, sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về quy trình gia công sản xuất thực phẩm chức năng.

Thực phẩm chức năng không còn trở nên xa lạ với mọi người

Thực phẩm chức năng (TPCN) là gì?

Theo định nghĩa của Bộ Y tế Việt Nam, Thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ gây bệnh. Tuỳ theo công thức, hàm lượng vi chất và hướng dẫn sử dụng, thực phẩm chức năng còn có các tên gọi sau: thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, sản phẩm dinh dưỡng y học.

TPCN là các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên hoặc là thực phẩm trong quá trình chế biến được bổ sung thêm các chất “chức năng”. Sở dĩ thực phẩm chức năng có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh và phòng ngừa bệnh vì nó có khả năng phục hồi tất cả các cấu trúc tế bào trong cơ thể đang bị tổn thương.

>> Xem thêm: Nguyên liệu Thực phẩm chức năng có chứng minh lâm sàng

Quy trình sản xuất thực phẩm chức năng

Các nhà nghiên cứu hay bộ phận R&D đưa ra ý tưởng ban đầu về sản phẩm. Họ sẽ cân nhắc đến việc sản phẩm này có cần thiết cho con người hay không, có giúp ích được gì cho cơ thể con người không. Sau đó họ sẽ phải bắt tay vào công cuộc nghiên cứu xem để đạt được công dụng như mong muốn, sản phẩm sẽ phải được làm từ những loại thảo dược nào, lựa chọn thành phần từ những thảo dược đang có hay tìm cái gì đó mới mẻ hơn. Các nhà nghiên cứu cần tập trung tất cả các công thức vào một nơi để chúng kết hợp với nhau cho ra hiệu quả tối đa. Cũng trong giai đoạn này, cần quyết định việc sản phẩm sẽ ở dạng hình thức nào, dạng viên hay sủi, phải mềm hay cứng….

Sau khi tiến hành sản xuất thành công ở quy mô thí nghiệm, sản phẩm sẽ được đăng ký hồ sơ với Cục An toàn thực phẩm và được đưa vào dây chuyền sản xuất tại các nhà máy đạt chuẩn GMP.

Nguyên liệu TPCN chất lượng là yếu tố thiết yếu tạo nên sản phẩm chất lượng cao

Có thể nói xuyên suốt quy trình, công đoạn nghiên cứu chuẩn bị để đưa vào sản xuất gia công thực phẩm chức năng là một quá trình đầy công phu và phức tạp.  Đây cũng là giai đoạn quan trọng nhất trong quy trình sản xuất thực phẩm chức năng.

Nguyên liệu là yếu tố quan trọng cấu thành nên sản phẩm. Do đó để đảm bảo sản phẩm chất lượng, cần hết sức lưu ý khi lựa chọn nguyên liệu thực phẩm chức năng đầu vào.

Nguồn nguyên liệu dùng trong gia công và sản xuất thực phẩm chức năng

Việt Nam thuộc vùng nhiệt đới gió mùa, nắng lắm mưa nhiều thuận lợi cho cây cỏ phát triển quanh năm. Ở Việt Nam có gần 11.000 loài thực vật bậc cao có mạch, 800 loài rêu, 600 loài nấm và hơn 2000 loài tảo. Về thực vật có 224 loài thú, 828 loài chim và 258 loài bò sát, 5500 loài côn trùng. Đến nay có 3.948 loài thực vật bậc cao và bậc thấp, 408 loài động vật và 75 loài khoáng chất được dùng làm thuốc.

Theo báo cáo của Viện dược liệu (2007) cho thấy:

Nhu cầu sử dụng dược liệu cần 59.548 tấn, trong đó:

• Phục vụ cho công nghiệp dược: 35%
• Phục vụ y học cổ truyền: 31%
• Phục vụ xuất khẩu (chiết xuất và tinh dầu):34%

Nguyên liệu dùng để gia công và sản xuất thực phẩm chức năng chia làm 3 loại:

• Nguyên liệu tự nhiên: ở Việt Nam, nguyên liệu tự nhiên rất phong phú và đa dạng. Có 5 vùng có khả năng khai thác dược liệu tự nhiên là: vùng núi phía Bắc, vùng Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, các vùng biển và đảo.
• Các vùng nguyên liệu được quy hoạch quản lý và nuôi trồng: Trên cơ sở các vùng tự nhiên, người ta quy hoạch thành các vùng có quản lý, nuôi trồng thêm và di thực các giống mới đến như: tại Thanh Hóa, Hưng Yên, Quảng Nam, trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát triển dược liệu Đồng tháp Mười… Một số chủng loại nuôi trồng như: Ariso, ba kích, bạc hà, bạch chỉ, trinh nữ hoàng cung, kim tiền thảo, sâm ngọc linh, sâm đại hành…

• Nguyên liệu nhập khẩu: Nguyên liệu chiết xuất từ thảo dược thiên nhiên dùng trong gia công và sản xuất thực phẩm chức năng như Curcumin extract (chiết xuất nghệ vàng), Boswellia (chiết xuất nhũ hương), Ginkgo biloba (Chiết xuất lá bạch quả), Garlic extract (chiết xuất tỏi)... Hiện nay các nguyên liệu này vẫn được nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, Ấn Độ, ... và đang có xu hướng mở rộng nguồn nhập sang các nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước châu Âu.

>> Xem thêm: Danh sách nguyên liệu chiết xuất từ thảo dược thiên nhiên

Các tiêu chuẩn lựa chọn nguyên liệu sản xuất thực phẩm chức năng

Cần có những tiêu chuẩn rõ ràng để đảm bảo chọn đúng nguyên liệu thực phẩm chức năng chất lượng tốt

• Có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được chứng nhận và lưu hành trên thị trường tại chính nước xuất khẩu.
• Có tiêu chuẩn định lượng, định tính, có phương pháp kiểm nghiệm của nhà cung cấp.
• Đảm bảo thành phần hoạt chất có lợi cho sức khỏe được thế giới và Việt Nam công nhận.
• Ưu tiên các nguyên liệu đã được nghiên cứu lâm sàng và có các chứng nhận quốc tế.
• Đảm bảo được các chỉ tiêu hóa lý, vi sinh và các chỉ tiêu phụ như p/H, độ ẩm,...
• Nguyên liệu phải có hồ sơ công bố do cục an toàn vệ sinh thực phẩm cấp.
• Đảm bảo còn thời hạn sử dụng, quy cách và nhãn mác theo quy định trong hồ sơ đã công bố.
• Phải được kiểm tra định kỳ thường xuyên theo quy định trong hồ sơ đã công bố.
• Nhà cung cấp nguyên liệu thực phẩm chức năng phải có đầy đủ các chứng nhận chất lượng theo quy định.