Cistanche tubulosa – Thần dược cho não bộ

Cistanche tubulosa là một loài thực vật ký sinh trên cây Liễu bách, do bản thân nó không có rễ hay lục lạp để tự tổng hợp chất dinh dưỡng cần thiết.

Họ Cỏ Chổi (Cistanche) được giới Đông Y biết đến với một đại diện nổi bật: Cistanche salsa – một chi có tác dụng rất tốt trong hỗ trợ chức năng thận, tăng cường ham muốn và ổn định đường tiêu hóa. Tuy nhiên, khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu Cistanche salsa đã khiến Cistanche tubulosa với những tác dụng tương tự trở thành mục tiêu nghiên cứu tiềm năng mới. Ở Trung Quốc, Cistanche tubulosa được biết đến là một loại sâm sa mạc và được sử dụng như một nguyên liệu dùng trong điều trị bệnh Alzheimer. “Lục bình sa mạc” Cistanche tubulosa còn ẩn chứa một sức sống vô cùng mãnh liệt. Theo báo cáo của Giáo sư Keiichi Morishita, ở vùng ốc đảo Hotan của sa mạc Takla Makan, người dân có tuổi thọ trung bình rất cao, đứng thứ tư trên thế giới. Một điều thú vị là họ có thói quen sử dụng Cistanche tubulosa hàng ngày dưới rất nhiều hình thức như luộc cùng thịt cừu hay ngâm cùng trà hoặc rượu để chống chọi với điều kiện sống vô cùng khắc nghiệt. Thói quen này được cho là chìa khóa của sự trường thọ của người dân nơi đây.

Điều gì làm nên những khả năng tuyệt vời của Cistanche tubulosa?

Thành phần hoạt chất chính trong Cistanche tubulosa

Thành phần chính trong chiết xuất Cistanche tubulosa là các phenylethanoid glycoside, đặc biệt là echinacoside và acteoside. Mặc dù echinacoside được biết đến là thành phần chính trong loài Hoa nón (Echinacea), Cistanche tubulosa lại chứa lượng echinacoside lớn nhất trong tất cả các loài. Acteoside (một loại polyphenol) có khả năng chống oxy hóa rất tốt, thậm chí cao hơn 15 lần resveratrol (polyphenol có trong quả nho), và 5 lần cao hơn vitamin C.

Trong các nghiên cứu gần đây, tác dụng giãn mạch đã được báo cáo bổ sung cho cả echinacoside, acteoside và một số chất mới được phân lập khác.

Sau đó, người ta đã tiến hành so sánh nồng độ các hoạt chất chính trong Cistanche tubulosa và Cistanche salsa và thu được kết quả bất ngờ: Cistanche tubulosa – chi thường ít được biết đến hơn lại chứa hàm lượng các chất nhiều hơn hẳn Cistanche salsa – một chi đã được sử dụng rất phổ biến. Điều này có thể lý giải cho khả năng tác dụng hiệu quả của Cistanche tubulosa, cả trong những bệnh lý được cho là thế mạnh của Cistanche salsa từ trước tới nay.

Cistanche tubulosa được thống kê với một loạt các tác dụng đáng kinh ngạc.

Cistanche tubulosa – thần dược cho não bộ

Tăng khả năng học tập và ghi nhớ:

Cistanche tubulosa đã được xác định về khả năng cải thiện các cơ chế phản ánh khả năng học tập và ghi nhớ bao gồm: Khả năng hình thành ký ức, khả năng lưu trữ thông tin, khả năng tái truy cập thông tin đã được ghi nhớ.

Các thí nghiệm trên chuột đã được tiến hành cho thấy tác động phục hồi khả năng học tập bị rối loạn do scopolamine, giúp cải thiện rối loạn chức năng củng cố thông tin gây ra bởi natri nitrit, tăng cường khả năng học tập và hình thành ký ức của não qua thí nghiệm với mê cung nước (water maze). Các tác dụng này thậm chí còn cao hơn so với piracetam – một dược chất điển hình trong hoạt hóa việc sử dụng năng lượng của não.

Ngăn ngừa nhồi máu não và nhồi máu cơ tim

Tác dụng chống kết tập tiểu cầu của Cistanche tubulosa đã được chứng minh trên chuột. Kết quả cho thấy tỷ lệ kết tập tiểu cầu ở chuột dùng Cistanche tubulosa thấp hơn hẳn nhóm chứng. Khả năng này được đánh giá là tương đương với Aspirin – thuốc tiêu biểu trong nhóm chống kết tập tiểu cầu.

Các tác dụng của Cistanche tubulosa tương tự như Cistanche salsa:

Chống lại quá trình tự hủy tế bào não và mô liên kết

Tác dụng này của Cistanche salsa đã được chứng minh bằng thí nghiệm trên tế bào thần kinh não giữa của phôi chuột, sử dụng ion 1-methyl-4-phenylpyridium (MPP⁺) là tác nhân gây độc. Kết quả cho thấy Cistanche salsa có tấc dụng ức chế quá trình tự hủy tế bào và phục hồi các tế bào thần kinh bị tổn thương. Khả năng này rất có thể cũng có ở Cistanche tubulosa – một chi thuộc cùng loài và chứa những hoạt chất tương tự Cistanche salsa.

Ngăn chặn sự lão hóa tế bào não:

Cistanche tubulosa chứa những thành phần tương tự Cistanche salsa đã được chứng minh có khả năng ngăn chặn lão hóa tế bào não thông qua thí nghiệm kéo dài tuổi thọ tế bào mô liên kết và thúc đẩy quá trình sản xuất tế bào thần kinh mới.

Tác dụng trong chấn thương tái đẩy máu do thiếu máu não cục bộ:

Tác dụng này được thể hiện ở khả năng ngăn ngừa chấn thương tái đẩy máu do thiếu máu não cục bộ và ức chế sự tự hủy tế bào não vùng CA₁ của vùng hồi hải mã – vùng não phụ trách hình thành nhận thức và khả năng nhận thức không gian. Thiếu máu não cục bộ là tình trạng bệnh lý khởi phát của hội chứng Alzheimer. Điều đó cho thấy vai trò  của Cistanche salsa hay Cistanche tubulosa trong phòng ngừa Alzheimer.

Tăng cường các chất dẫn truyền thần kinh

Thí nghiệm được tiến hành trên chuột sau 40 ngày sử dụng chiết xuất Cistanche salsa. Kết quả cho thấy, ở chuột sử dụng Cistanche salsa, nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh như dopamin, noradrenaline và serotonin đều cao hơn đáng kể so với chuột chứng. Khả năng này được cho là cũng xuất hiện ở Cistanche tubulosa.

Tác dụng điều trị suy giảm chức năng não của Cistanche tubulosa trong thử nghiệm lâm sàng:

Chiết xuất Cistanche tubulosa đã được đưa vào thử nghiệm lâm sàng đến pha thứ ba, cho kết quả rất tiềm năng:

• Không có tác dụng không mong muốn hoặc thay đổi bất thường trong các chỉ số được kiểm tra
• Liều được thử nghiệm và đề xuất là 600mg (echinacoside 25%, acteoside 3%), uống 3 lần/ngày
• Cistanche tubulosa là an toàn và hiệu quả trong điều trị suy giảm chức năng não bộ

 Ngoài ra, Cistanche tubulosa còn có những chức năng đã được chứng minh như chống lão hóa, chống gốc tự do, tăng cường miễn dịch, làm đẹp da, hỗ trợ tiêu hóa, chống mệt mỏi, tăng cường ham muốn,… 

⇒ Xem thêm: Cistanche tubulosa – vũ khí mới chống lại các loại lão hóa 

Thiên Nguyên - Đồng hành cùng Doanh nghiệp

Nguyên liệu ngành Dược & TPCN